حجاب در فرانسه

بخش سیاسی_اسلام هراسی و اسلام ستیزی در کشورهای مختلف اروپا در سال های گذشته افزایش جدی داشته است. در سال های گذشته قانون منع حجاب در برخی از کشورها مثل فرانسه و ترکیه و جلوگیری از ساخت مناره برای مساجد دو نمونه از اسلام هراسی ها و اسلام ستیزی های جامعه اروپایی است. در سال 2003 ژاک شیراک رئیس جمهور پیشین فرانسه بر اساس نظام لائیسیته پیشنهاد داد که شهروندان حق نداشته باشند از نمادهای دینی خود در مدارس استفاده کنند و پارلمان فرانسه نیز این قانون را که قانون «منع حجاب» نیز نامیده می شود در 15 مارس 2004 تصویب کرد.اما این قانون به همین جا ختم نشد. در ماه های آخر سال گذشته نمایندگان مجلس فرانسه بعد از مدت‌ها بحث و جدل در این کشور، پوشیه و نقاب را غیر قانونی شمرده و برای استفاده کنندگان از این لباس‌ها جریمه تصویب کردند و به این ترتیب از آن پس هر کس که صورت خود را به طور کامل در جامعه می پوشاند 750 یورو جریمه می شد. همچنین در این قانون جریمه سنگین‌تری نیز برای هر کسی که یک زن را مجبور به پوشاندن کامل صورتش کند پیش‌بینی شده است.

مسلمانان در فرانسه

اسلام دومین دین بزرگ در فرانسه است و این کشور به عنوان پرجمعیت‌‌ترین کشور مسلمان‌نشین اروپایی محسوب می‌شود. بعضی هم اکنون جمعیت مسلمانان این کشور را 5 تا 6 میلیون تخمین زده اند. اما این فقط یک تخمین است چرا که سرشماری پیروان ادیان بر اساس قانون فرانسه ممنوع می‌باشد. همچنین تعداد فرانسویان غیرعرب که به اسلام تغییر دین داده‌اند نیز مشخص نیست. بعضی آمارها حاکیست که بیش از 30 هزار نفر از فرانسویان در چند دهه گذشته اسلام آورده‌اند. بعضی نیز از درون جوامع مسلمان مدعی آماری ده برابر این عدد شده‌اند.

برای بسیاری از مردم فرانسه واژه مسلمان مبهم است. به عنوان مثال آنان گاهی اوقات این کلمه را برای اشاره به یک اصل و نسب به کار می‌برند و گاهی از آن به عنوان انجام آئین‌های مختلف مذهبی یاد می‌کنند. مسلمانان فرانسه نرخ رشد جمعیت بالاتری نسبت به غیرمسلمانان دارند و تعداد آنها در حال افزایش است که این مسئله نگرانی دولتمردان این کشور را همانند کشور های دیگر اروپایی در پی داشته است.

دیدگاه مدافعان قانون منع حجاب

به رغم آنکه دیدگاه های مدافعان و مخالفان این قانون، تأثیر در تصویب عجولانه، دور از خرد و غیر منطقی قانون منع حجاب در مدارس نداشته است، ولی پرداختن به دیدگاه مدافعان این قانون، ابعاد قضیه را روشن تر می سازد. قوی ترین برهانی که تاکنون مدافعان این قانون ارائه کرده اند، این بوده است که شاید حجاب و پوشش اسلامیِ دانش آموزان، تحت فشار و اجبار والدین شان و یا محیطهای زندگی شان باشد، نه اختیار شخصی آنان. بنابراین، نظامِ سکولار باید به وظیفه مقدس خود در حمایت از آزادی آن ها وارد صحنه شود و مانعِ محدودیتِ آزادی افراد گردد. به نقل از: مقاله «الحجاب فی فرنسا... کشف المستور»، نوشته «هادی یحمد». فساد موجود محتوای این استدلال، آن چنان بدیهی و آشکار است که آن را تا حد یک مغالطه کودکانه تنزل می دهد، چرا که اولاً: اگر احتمالِ تحت فشار بودن دختران صحیح باشد، احتمال خلاف آن هم وجود دارد، زیرا هرگز حتی یک نظرسنجی که دال بر صحت مدعای ایشان باشد، انجام نگرفته است که اگر انجام می گرفت، با توجه به رخدادهای پس از تصویب این قانون، قطعاً خلاف آن ثابت می شد. ثانیاً: اگر هم اجباری از سوی والدین یا محیط زندگی در مورد دختران وجود داشت، قطعاً این اجبار در مدرسه برداشته می شد و آنان آزاد بودند که به دور از فشارهای خانواده و حمایت اولیای مدارس، حجاب از سر بردارند و اما چنین نکردند و با اختیار و اراده خویش، سعی در حفظ این نماد اصیل دینی نمودند. بنابراین هیچ منطق صحیح و قابل قبولی در این استدلال و سایر استدلال های آنان ارائه نشد. (اسلام در فرانسه، پایگاه حوزه)

برخی از واکنش ها:

اعتراضات بسیاری در گروه های مختلف نسبت به تصویب این قانون انجام شد. حتی غیر مسلمانان نیز این اقدام دولت فرانسه را یک اسلام ستیزی آشکار شمردند و خواستار لغو این قانون شدند. اما دولت فرانسه بر کار خود تا امروز اصرار ورزیده است. در زیر تعدادی بسیار اندکی از اظهارنظرها را در مورد این قانون می خوانید:

• یکی از مهمترین واکنش ها به این قانون نامه سرگشاده ای است که از سوی مجموعه بزرگی از نهادها و سازمان های اسلامی و با امضای مشترک مسلمانان جهان خطاب به «ژاک شیراک» و ده ها نفر از مقامات بلند پایه اروپایی نوشته شده است. در بند پنجم این نامه آمده است:

«آقای ژاک شیراک:

5- قانون منع استفاده از نمادهای دینی به طور کامل با ماده هجدهم اعلامیه» جهانی حقوق بشر»، مخالف است. در این ماده آمده است که:«هر کس حق دارد از آزادی فکر، وجدان و مذهب بهره مند شود. این حق، متضمن تغییر مذهب یا عقیده و همچنین متضمن آزادی عقیده و ایمان است و نیز شامل تعلیمات مذهبی و اجرای مراسم دینی است. هر کس می تواند از این حقوق منفرداً یا مجتمعاً، به طور خصوصی یا به طور عمومی، برخوردار باشد».

 از آنجا که فرانسه، خود منشأ تصویب و اعلان این اعلامیه به جهانیان است، تصویب چنین قانونی از سوی او بسیار عجیب می نماید. ما بیم آن داریم که تصویب چنین قوانینی در فرانسه، به شکاف هرچه بیشتر و عمیق تر میان جهان اسلام و غرب بیانجامد».

• پروفسور «روژه گارودی»، از متفکران فرانسوی معتقد است که ممنوعیت حجاب برای مسلمانان فرانسوی نتیجه تبلیغات مسموم آمریکا و صهیونیسم بر ضد اسلام است. وی می‏گوید: «امروز، جنگ بر ضد تروریسم به وسیله‏ای برای تضعیف نمودن اسلام در جهان تبدیل شده و آمریکا و رژیم صهیونیستی سعی دارند چهره اسلام را به جهانیان بسیار خشن جلوه دهند.

گارودی ممنوعیت حجاب در فرانسه را اقدامی غیر دموکراتیک شمرده و می‏گوید: «حجاب یکی از اصول بنیادی و ارزشی به حساب می‏آید».

• «میشل لالان» کشیش فرانسوی می‏گوید: «من به عنوان یک مسیحی مطمئن هستم که حجاب مسلمانان همچون یک ارزش معنوی باید آزاد باشد و جایگاه مناسب خود را در میان جامعه داشته باشد».

• شورای حقوق بشر سازمان ملل در گزارشی نسبت به این قانون عنوان کرد: «قانون کشور فرانسه موجب عداوت و دشمنی در قبال مساله حجاب و عدم تسامح دینی در حق زنان محجبه در خارج از مدارس، دانشگاه‌ها و یا محل کار شد».

سید محمد صادق لواسانی

تنظیم برای تبیان/سمیه حدادی